معرفی اجمالی ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی مهندس یونسی (خسبیجان )

معرفی اجمالی ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی مهندس یونسی (خسبیجان )

استان مرکزی با مساحتی بالغ بر ۲۹۴۰۰۰۰ هکتار در محل تلاقی دو رشته کوه البرز و زاگرس و در فلات مرکزی ایران قرار گرفته است و شرایط آن به گونه ایست که توسعه بی رویه بخش صنعت از یک طرف و افزایش جمعیت از طرف دیگر در پاره ای از مواقع موجب فراموشی و تخریب بخش منابع طبیعی استان گردیده است و این امر باعث بروز مسائل و مشکلاتی از قبیل از دست رفتن منابع آب و خاک، آلودگی محیط زیست و تخریب پوشش گیاهی و تبدیل وضعیت مراتع از عالی و خوب به متوسط و فقیر و همچنین تغییر روند گرایش مراتع به سمت منفی شدن شده است به طوریکه از ۹/۱ میلیون هکتار مراتع استان مساحتی معادل ۲۷۰ هزار هکتار مراتع نسبتاً خوب،حدود یک میلیون هکتار مراتع متوسط و مساحتی معادل حدود ۶۰۰ هزار هکتار را مراتع فقیر تشکیل می دهند. تمام این مسائل ضرورت ایجاد یک بستر مناسب تحقیقاتی را در زمینه منابع طبیعی در مرکز تحقیقات ایجاد نمود تا با انتخاب سایت یا ایستگاه تحقیقاتی مناسب بتوان اهداف تحقیقات منابع طبیعی که همانا اجرای طرحهای تحقیقاتی بنیادی و کاربردی جهت شناخت، جمع آوری و انتقال داده های علمی برای پاسخگوئی به نیازهای بهره برداران منابع طبیعی و بخش های اجرایی مرتبط می باشد را تحقق بخشد.

احداث ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی مهندس یونسی (خسبیجان ) از سال ۱۳۷۱ در جهت حفظ و حراست از پتانسیلهای ژنتیکی گیاهی موجود و ایجاد بستری جهت اجرای طرحهای تحقیقاتی در زمینه منابع طبیعی شروع شد.ویژگیهای منحصر به فردی کهموجب انتخاب این منطقه برای احداث ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی گردید به شرح ذیل می باشند.

• دارای تیپ های غالب گیاهی استان است به طوریکه گونه هایی که عناصر اصلی تیپ های گیاهی استان را تشکیل می دهند (جنسهای (Scariola, Hultemia, Artemisia,Astragalusرا دارا می باشد و نتایج تحقیقات انجام شده  قابل تعمیم به بخش بزرگی از مراتع استان می باشد.
• به صورت یک واحد هیدرولوژیک مستقل است.
• دارای شیب های مختلف با درجات و جهات متفاوت می باشد و به عبارت دیگر ارتفاعات را به دشت پیوند می دهد و شرایطفیزیوگرافی آن به نحوی است که برای کلیه گرایشهای تحقیقاتی منابع طبیعی مانند مرتع، جنگل و آبخیزداری مناسب و مستعد انجام پژوهش است.
• اقلیمایستگاه براساسطبقهبندیاقلیمیگوسناستپیسردمی باشد و این اقلیم پوشش گسترده ای در استان دارد.
• در قطب صنوبرکاری به عنوان مهمترین درخت سریع الرشد استان واقع شده است. در استان مرکزی حدود ۶۲۷۴ هکتار صنوبر کاری به صورت مجتمع و به همین میزان به صورت غیر متمرکز دیده می شود.
• دامنه تغییرات ارتفاعی ایستگاه (۲۶۸۳-۱۸۰۰ متر از سطح دریا) به گونه ایست که در بخش وسیعی از استان قابلیت تعمیم دارد.
• به مرکز استان نزدیک بوده و مجاور جاده آسفالته اصلی می باشد و در کنار آن امکاناتی نظیر برق، گاز، آب و نیروی کار محلی وجود دارد.

اراضی محل ایستگاه مهندس یونسی تا آغاز نیمه دوم سال ۱۳۷۱ به صورت مراتع فقیر و کم بازده بود که به شدت مورد چرای دام دامداران محلی قرار گرفته بود و  بعضاً مورد بهره برداری اهالی جهت زراعت دیم نیز قرار می گرفت و با این شرایط هیچگونه بازده اقتصادی نداشت. مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان مرکزی در رابطه با وظایف محوله و سیاست های مورد نظر با بهره گیری از خدمات کارشناسان خود از نیمه دوم سال ۱۳۷۱ با مطالعه و بررسیهای همه جانبه از بین مناطق مختلف پیشنهادی، اراضی مذکور را با نظر مثبت کارشناسان محترم مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور برای ایجاد یک بستر تحقیقاتی مناسب تشخیص داده و در محدوده امکانات و اعتبارات موجود فعالیتهای خود را در این ایستگاه آغاز نمود.

گرایش های تحقیقاتی

گرایشهای تحقیقاتی موجود در ایستگاه تحقیقات مهندس یونسی عبارتند از:

• جنگلکاری، صنویر و درختان سریع الرشد
• مرتع در زمینه های اصلاح و احیاء مراتع، بانک ژن، حمایت و حفاظت، …
• گیاهان داروئی و صنعتی
• آبخیزداری در زمینه های حفاظت خاک، هیدرولوژی، فرسایش و رسوب، …

پروژه های تحقیقاتی انجام شده

از جمله پروژه های تحقیقاتی انجام شده در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی استان مرکزی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

اراضی تحت پوشش طرحهای تحقیقاتی

• کلکسیون صنوبر ( ۷۴ کلن) و طرح های تحقیقاتی صنوبر:۵ هکتار
• کلکسیون گردو( ۵ ژنوتیپ): ۴ هکتار
• کلکسیون بادام ( ۲۳ ژنوتیپ): ۱ هکتار
• کلکسیون بنه( ۳۰ ژنوتیپ): ۱ هکتار