آموزش بهره برداران
جهت استفاده از مطالب آموزشی مرتبط با آموزش بهره برداران کشاورزی بر روی لینک زیر کلیک کنید.
دانلود مطالب آموزشی
مقدمه
با توجه به ضرورت تناسب برنامه های آموزشی با دنیای در حال تحول و تکامل امروز، لزوم توسعه پویا و ارتقای نیروی انسانی از ضروریات است که مستلزم آموزش مستمر و مادا مالعمر است. آموزش مستمر شامل تحصیل مداوم معلومات و دانش، کسب تجربیات افراد مختلف متناسب با شیوه زندگی و اشتغال است که موجب تحول الگوهای آینده رفتار آدمی می شود . عنصر کلیدی در توسعه روستایی انسان است و آموزش بهترین وسیله توانمندسازی بهره برداران عامل توسعه می باشد. از طریق آموزش انسان می تواند محیط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خود را کنترل کند . برنامه های آموزشی کشاورزی در صورتی که منطبق با احتیاجات و شرایط ویژه روستاییان اجرا گردد، می تواند نقش کلیدی و تأثیرگذاری در فرایند توسعه روستایی ایفا کند.
آموزش کشاورزی و از جمله آموزش بهره برداران از عوامل سرعت بخش توسعه کشاورزی می باشد. در تمام نظریه های مربوط به توسعه کشاورزی، نیروی انسانی و دانش و اطلاعات لازم برای فعالیت در بخش کشاورزی از اهمیت به سزایی برخوردار است و انسان به عنوان مهمترین عامل آن محسوب می شود .
در بخش کشاورزی همانند سایر بخشهای اقتصادی ساماندهی بهره‌برداران، تولید‌کنندگان وفعالان در قالب انواع تشکل‌های اقتصادی، صنفی، سیاسی،اجتماعی و فرهنگی می باشد. افراد با عضویت در این تشکلها و برخورداری ازیک شخصیت حقوقی می توانند به نحو مناسبتر و کاملتری خواسته‌ها، نیازها و انتظارات خود را بیان نموده و از این طریق به دستگاههای دولتی و مراجع تصمیم‌گیری ذیربط منتقل نموده و پیگیری‌های لازم را برای تحقق آن به عمل آورند. بدیهی است شکل‌گیری تشکل‌های توانمند ضمن آنکه با دیدگاههای جدید در خصوص حقوق مردم سازگارتر است، به طور بالقوه می‌تواند به عنوان ابزاری در جهت سپردن امور مردم به خود آنها عمل نموده و فرصت لازم را برای پرداختن دستگاههای دولتی به وظایف اساسی و رسالت‌های خود فراهم آورد. در این چارچوب زمینه و بستر مناسبی برای مشارکت سازمان یافته مردم در اداره امور جامعه فراهم گردیده و ضمن آنکه به طور بالقوه مجرای مناسبی برای برقراری ارتباط، هماهنگی و همکاری بین دستگاههای دولتی و مردم ایجاد میشود، امکان ایفای هر چه بهتر نقش‌ها، وظایف و تکالیف دستگاههای دولتی در قبال مخاطبان خود نیز به نحو مناسبتری فراهم میگردد. حرکت به سمت استمرار جنین روابطی بین دولت و مردم در قالب تشکل‌های غیردولتی در شکل تکاملی خود زمینه ساز تثبیت و استقرار مردم سالاری و تحقق جامعه مدنی و پاسخ به مطالبات مردم خواهد بود.
با اعتماد به نقش محوری تأمین آب در فرایند توسعه کشاورزی استان بی هیچ تردیدی میتوان گفت در سالهای آینده برای آموزش کشاورزان و بهره‌برداران اراضی آبی شده و نیز آموزش عملی و کارگاهی فارغالتحصیلان بخش کشاورزی و ارائه الگوی کشت مکانیزه در بهرهبرداری از اراضی جدید و نیز تأمین تلیسه دامی به منظور تولید شیر سالم و گوشت مرغوب که حداقل می‌تواند نیاز بخش کثیری از جمعیت کشور را تأمین نماید و همچنین با تأمین نهال سالم و مطمئن برای ایجاد باغات آتیالاحداث و نیز تأمین بذور اصلاح شده غلات و دانههای روغنی و علوفه و چغندرقند نیازمند ارائه الگویی مؤثر در بخش کشاورزی و دامپروری و شیلات استان مرکزی باشیم.
از طرفی با توجه به تخریب مراتع استان که در اثر تغییر اقلیم و خشکسالی و نیز تعلیف بیرویه بابت انتفاع افتاده است ضرورت دارد نظام دامداری سنتی به دامپروری مدرن و صنعتی تغییر الگو دهد و این تغییر الگو نه تنها یک ضرورت بلکه یک اجبار برای جلوگیری از بیابانزایی و نابودی طبیعت و محیط زیست است که این تغییر علاوه بر افزایش تولید و بهرهوری در تقویت دومین پایه توسعه استان یعنی گردشگری و حفظ طبیعت عمیقاً اثرگذار خواهد بود.
با این تحلیل به روشنی آشکار است برای تحقق فرایند توسعه کشاورزی استان به عنوان ا لگو باید به تجارب و یافتههای کارشناسان با تجربه مراکز آموزشی توجه کرد .
در بخش آموزش نیروی انسانی بخش کشاورزی، این مرکز با دارا بودن ظرفیتهای علمی و عملی و امکانات آموزشی و نیز دارا بودن تجارب و تکنولوژی لازم به قوت می‌تواند همچون گذشته، در امر آموزش نیروی انسانی بخش کشاورزی ایفای نقش نماید و بعنوان یک مرکز آموزشی عملی، با برگزاری دورههای آموزشی مهارتی و آزاد نیروی مورد نیاز بخش کشاورزی و شاغلین این بخش را با آخرین تکنولوژی آموزش و با تکنولوژیهای روزآمد آشنا نماید.
گروه بهره برداران در ۳ بخش ذیل فعالیت می نماید :
- آموزش روستائیان :
- آموزش شرکتها و تشکل های کشاورزی : شامل شرکتهای تعاونی تولیدی ، گلخانه ها، دامداری ها و مرغداریها ، گاوداریها و …..
- دوره های خاص و مهارتهای آزاد :
ویژگی های آموزش بهره برداران
– آموزشهای مذکور منجر به ایجاد یا ارتقاء مهارت در افراد گردیده و در پایان پودمان های ارایه شده و اطمینان از کسب مهارت به فراگیران گواهینامه مهارتی اعطاء می گردد.
– در آموزشهای مذکور کلیه افراد مرتبط با بخش کشاورزی اعم از شاغلین مستقیم و واحد ها و ارکان و اعضای تعاونی ها و تشکل ها می توانند شرکت نمایند.
– برای شرکت در این نوع آموزشها تفکیک سنی و جنسی وجود ندارد بلکه هدف اصلی دوره بهبود خلاء مهارتی است که در مشاغل حرف و مسئولیتهای شغلی بخش کشاورزی است و مخاطبین کلیه کسانی هستند که در یکی از زیربخش های کشاورزی در حال تولید و بهره برداری هستند
– با توجه به انتظار کسب مهارت در پایان دوره , اجرای دوره بایستی بصورت مشارکتی، روشها و فنون جدید و به صورت رویکرد مدیریت مزرعه برگزار شود.
– محتوای دوره های آموزش بهره برداران بایستی با سطح معلومات، واژگان لغات، عبارات، نیازهای محلی، فرهنگ ( آداب و رسوم، سنتها، باورها، و اعتقادات) هماهنگ و منطبق باشد.
– دوره ها مسئله محور و تقاضا محور می باشد . .بطوریکه هر مشگل یا مسئله که راه حل آن در گرو آموزش باشد یا به هر تقاضای کشاورزان دوره های مورد نظر اجرا می گردد.
از مزایای این دوره ها ، صدور گواهی برای بهره مندی از تسهیلات بانکی و طرح های اشتغالزایی، و کارآفرینی ، اثر بخش بودن دوره های آموزشی در مقایسه با کلاسها و کارگاهها به دلیل داشتن بخشهای عملی و توجه تخصصی تر به موضوع آموزش ر ا از جمله مزایای برگزاری دوره های مهارتی میتوان ذکرکرد.
مستندات قانونی آموزشهای بهره برداران:
۱٫ آموزشهای مهارتی بهره برداران در سال ۱۳۶۴ تحت عنوان آموزشهای مهارتی کوتاه مدت ( غیررسمی ) به استناد مفاد ماده ۲ آئین نامه هماهنگی و تفکیک وظایف وزارتین جهاد سازندگی و کشاورزی سابق مصوب هیات وزیران درتاریخ ۸-۷-۱۳۶۳ شروع گردید و به تدریج باتوجه به مفاد ماده ۸ قانون اداری مالی و استخدامی وزارت جهاد سازندگی مصوب ۲۳-۱-۶۷ و پس از آن نیز مفاد بند هفتم ونهم ماده ۷ اساسنامه سازمان جهاد استانها مصوب سال ۷۳ و همچنین مفاد بند ۸ اهداف و وظایف جهاد سازندگی در زمینه عمران روستایی مصوب سال ۷۳ و با تشکیل دفتر آموزش روستائیان تحت عنوان آموزشهای فنی و حرفه ای غیر رسمی ادامه یافت .
۲٫ ماده ۱۵۱ قانون برنامه سوم توسعه وزارت جهادکشاورزی عضو رسمی ستاد هماهنگی آموزشهای فنی و حرفه ای کشور می باشد. ( در این ماده شورای عالی کارآموزی ، شورای عالی هماهنگی آموزشهای فنی و حرفه ای کشور ـ شورای عالی آموزشهای علمی ، کاربردی منحل و بجای آن ستاد هماهنگی آموزشهای فنی و حرفه ای به ریاست معاون اول رئیس جمهوری تشکیل می شود )
۳٫ تصویب نامه هیئت وزیران به شماره ۱۸۸۰۱/ت ۲۵۶۳۸/هـ مورخه ۲۵/۴/ ۱۳۸۱ موضوع شرح وظایف تفضیلی وزارت جهادکشاورزی ( بند ب ردیف ۴ ـ برنامه ریزی و اجرای آموزشهای فنی و حرفه ای شاغلان بخش کشاورزی و روستایی بعهده وزارت جهاد کشاورزی )
۴٫ ابلاغیه شماره ۱۱-۳۳۱۷۴۵۵ مورخ ۲۸-۸-۸۱ وزیر محترم وقت
هدف از اجرای آموزشهای مهارتی ،توانمندسازی تولید کنندگان و بهره برداران بخش کشاورزی، با توجه به توسعه نیروی انسانی میباشد.
با این آموزشها سعی بر آن است که ضمن استفاده از تجارب کارآموزان و دانش بومی انتقال اطلاعات و یافته های جدید علمی بنحو احسن صورت گیرد .پایین بودن سطح تولید،افزایش هزینه ها، و عدم آشنایی در بازاریابی تولیدات بخش کشاورزی ، ضرورت برنامه ریزی و اجرای آموزشهای مهارتی را دو چندان مینماید.
آموزشهای مهارتی موجب ارتقاء سطح کمی و کیفی و کاهش هزینه های تولید گشته و در مواردی راه و روش بازاریابی و چگونگی حضور در بازار را با توجه به ابتلاء کارآموزان نسبت به موضوع به طور مفید آشکار میسازد.
تامین رفاه خانوارهای شاغل دربخش کشاورزی،تثبیت و رونق مشاغل بخش کشاورزی با استفاده از علوم نوین از نتایج این آموزشهاست.
آموزشهای مهارتی از اهمیت و جایگاه بی بدیل در فرایند بهره وری محصولات کشاورزی و رشد و توسعه مناطق روستایی و مراکز تولیدی برخوردار میباشد.
– آموزشهای مهارتی در بخشهای ذیل برگزار میگردد.
دام و طیور،دامپزشکی،منابع طبیعی و آبخیزداری،آب و خاک،زراعت و باغبانی،صنایع تبدیلی و تکمیلی،شیلات و آبزیان،حفظ نباتات و مکانیزاسیون کشاورزی و …
این آموزشها بطور عمده در محل فعالیت تولید کنندگان و بهره برداران برگزار میگردد .
تشکیل دوره های اموزشی بر اساس نیاز سنجی بوده و در هنگام اجرا از فراگیران مربوطه دعوت بعمل آمده و در این خصوص مراکز خدمات جهادکشاورزی و مراکز ترویج نقش مهمی در اطلاع رسانی و جذب فراگیران به دوره های آموزشی و تشکیل دوره ها را دارند.در دوره ها سعی شده از استانداردهای اموزشی دانشگاهی وتحقیقاتی بهمراه دستاوردهای نوین برای بهره بردهران استفاده گردد. وهمچنین حتی الامکان از اساتید با تجربه و مجهز به اطلاعات روز جهت تدریس عملی و نظری دعوت بعمل آید.
آموزشهای بهره برداران
این آموزشها بر اساس استاندارد های آموزشی مصوب به تناسب سطح تحصیلات و تجارب قبلی فراگیران در حیطه های مختلف در قالب دوره های آموزشی کوتاه مدت ، میانمدت و بلند مدت برنامه ریزی و اجرا می گردد. این آموزشها با توجه به شغل محور بودن در قالب ۷ برنامه اجرایی زیر ارائه می شوند:
۱- برنامه اجرایی آموزش های مددکاران ترویجی
۲- برنامه اجرایی آموزش های زنان تسهیل گر روستایی
۳- برنامه اجرایی آموزش تعاونی تولید
۴- برنامه اجرایی آموزش کشاورزان پیشرو
۵- برنامه اجرایی آموزش واحدهای تولیدی بزرگ
۶- برنامه اجرایی آموزش متقاضیان طرح های توسعه بخش کشاورزی
۷- برنامه اجرایی آموزش متقاضیان بهره برداری از سیستم های آبیاری تحت فشار
مددکاران ترویجی :
به کشاورزان و زنان روستایی و عشایری اطلاق میشود که دارای تجربه و مهارت های فنی در بخش کشاورزی بوده و از طریق تعامل با مروجان و کارگزاران و سایر مولدین کشاورزی در رشد دانش فنی بهره برداران کشاورزی مشارکت می نمایند.
زنان تسهیل گر روستایی:
به زنان روستایی داوطلبی اطلاق میشود که توسط زنان روستایی انتخاب شده و سپس تحت پوشش آموزش های عمومی و تخصصی قرار گرفته و در یک ارتباط دوسویه با مخاطبین خود روند خودباوری و توسعه زنان محلی روستایی را تسهیل می نمایند.
تعاونی های تولید:
مخاطبین این برنامه، مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتهای تعاونی تولید، سهامی زراعی و صنوف کشاورزی هستند که در گستره ای با وسعت بیش از ۳ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور مشغول به فعالیت می باشند.
کشاورزان پیشرو:
مخاطبین این برنامه کشاورزان خبره با سوادی میباشند که مدیریت واحدهای تولیدی زراعی و باغی ۱ تا ۵ هکتار یا واحدهای دامی دارای ۲۰ تا ۵۰ رأس دام بزرگ و …. را بر عهده داشته و در مقایسه با سایر کشاورزان از قابلیت پذیرش تکنولوژی های نوین علوم مختلف کشاورزی بر خوردار هستند و میانگین تولید آنها نزدیک به تولید کشاورزان نمونه منطقه می باشد.
واحدهای تولیدی بزرگ:
مخاطبین این برنامه کشاورزان، کارگزاران و عوامل شاغل در واحدهای زراعی و باغی بیش از ۵ هکتار یا واحدهای دامی بیش از ۵۰ رأس دام بزرگ و … را تشکیل میدهند.
متقاضیان آبیاری تحت فشار:
مخاطبین این برنامه اشخاص حقیقی یا حقوقی می باشند که مدیریت امور بهره برداری از یک یا چند نوع سیستم آبیاری تحت فشار را بر عهده دارند یا خواهند داشت و توانمندی های فنی و مهارتی آنان بر میزان کارایی سیستم تحت اختیار آنان تأثیر می گذارد.
متقاضیان طرحهای توسعه بخش کشاورزی:
مخاطبین این برنامه بخشی از دانش آموختگان رشته های کشاورزی و منابع طبیعی، شاغلین فعلی بخش و یا فعالان طرح های محوری هستند که بر اساس مصوبات کارگروه ذیربط، از امکانات لازم برای اجرای طرح های توسعه بخش کشاورزی برخوردار می گردند.